Günümüz modern çağında önemi gittikçe artan Pazarlama Nedir? geleneksel pazarlamanın yerini alan ve geleneksel pazarlama hacminden daha büyük ekonomiye sahip Dijital Pazarlama Nedir? Daha fazla kâr marjı elde edebileceğim Pazarlama Teknikleri, Pazarlama Yönetimi, Pazarlama Stratejileri Nelerdir? Pazarlama Yönetimi Nasıl Yapılır? Pazarlama İlkeleri, Pazarlama İletişimi, Uluslararası Pazarlama, Küresel Pazarlama, Satış ve Pazarlama, Sosyal Pazarlama, Postmodern Pazarlama Pazarlama Planı ve Pazarlama Teorileri hakkındaki tüm bilgiler bu yazımızda.
MODERN ÇAĞDA ÖNEMİ GİT GİDE ARTAN PAZARLAMA NEDİR?
Pazarlama kavramının birden çok tanımı mevcut olsa da tanım temelini tarihsel olarak gelişen üretim temelli stratejiden müşteri memnuniyeti ve tüketicinin tercihi olmak üzerine evrilen yaklaşımlardan almaktadır. Sanayi devrimi sonrası artmış olan ürün çeşitliliği tüketiciye ürünü sunmakta ancak markalaşmanın ve firma çeşitliliğinin az olması ve rekabetin olmaması ile tüketici belirli üreticilere muhtaç durumda olmuştur. Bu ortamda tüketiciler ihtiyaçları olan ürünlere belirli firmalar aracılığı ile ulaşabilmekte ancak rekabet olmaması fiyat belirleyici olarak üreticiyi egemen kılmakta idi. 1920’li yıllarda üreticinin egemen olduğu tüketicilerin ise alternatifsiz olduğu dönemde yaygın olarak kullanılan geleneksel pazarlama yöntemlerinin bazı ana unsurları ise şunlardır:
Odak noktası ürünün özellikleri ve sonucunda sağlanan kazançtır.
Geleneksel yöntemler nicel ve sözlüdür.
Bu dönemde tüketicinin alternatifsiz olması firmaları üretim odaklı olmaya itmiş, tüketicinin avantajına olan fiyat,satış sonrası destek,müşteri ilişkileri,pazarlama vb. kanallar ilerleyen dönemlerde rekabetin artması ile ortaya çıkmıştır. Geleneksel pazarlamanın ana unsurlarının da değindiği gibi bu dönemde odak noktası ürün ve ürünün özellikleri olup tüketiciye ürün aracılığı ile sağlanan nihai faydanın tek bir firma tarafından sağlanması gelişimin önünde bir engel olmuştur.
Tarihsel süreçte gelişen bu yaklaşım sonucunda ortaya çıkan pazarlama, üretim temelli stratejinin sona ermesi ve tüketicinin markayı tercih etmesine yönelik stratejiler izlenmesine yol açan bir yaklaşıma dönüşmüştür. Pazarlamanın birden fazla tanımı mevcuttur.Bunlar arasında bir tanım pazarlamanın satış öncesinde başlayıp satış süreci ve sonrasında da devam eden sürecin tamamı olduğu şeklindedir. İlgili tanım pazarlamanın tüketiciyi ikna etme açısından satış öncesinden başlamasını ve tüm bu süreçte ve sonrasında karşılaşabilecek problemlerin çözülmesi odağında buluşulmasının altını çizmektedir. Bu tanımdan da görülebileceği gibi pazarlama, bir ürünün satılmasının sürecin sona erdiği fikrini savunmamakta, satış öncesi ve sonrası hizmetlerin de bu sürecin birer parçası olduğu tezini savunmaktadır. Kotler ve Keller’e göre ilgili tanım ise pazarlamayı firmaların tüketiciler ile olan iletişimini daha karlılaştırma ve pazarda daha fazla tüketiciye ulaşma süreçleri olarak ele almaktadır.3 Bu tanım gelişen ve rekabetin arttığı piyasa ortamında firmaların iletişim için harcamalarını optimum seviyede tutma ve yeni müşterilere ulaşarak pazardaki paylarını daha da büyütme çabalarını dile getirmektedir. Sunulan ürün veya hizmet ne olursa olsun firmaların önemli görmesi gereken noktalar arasında doğru iletişim gerçekleştirilerek doğru hedef kitleye ürünün direkt veya indirekt olarak tanıtılması yatmaktadır. Doğru iletişim stratejileri markayı tüketicinin gözünde ve piyasada konumlandırmaya katkı sağlamakta ve yatırımların sonuca dönüşmesi noktasında faydalar yaratmaktadır. Brand Finance 2018 verileri uyarınca sektöründe tüketici ile iletişime önem vermekte olan firmaların Türkiye pazarındaki gelişimleri gözler önüne serilmektedir. Bu alanda en fazla yatırımı gerçekleştiren firmalardan birisi olan Türk Hava Yolları, 2018 sıralamasında Türkiye’nin en değerli markası konumunda olup kendisini iletişim alanında yüksek yatırımlar gerçekleştiren Türk Telekom ve Turkcell takip etmektedir.
Pazarlamaya dair bir diğer tanım tüketicilerin ihtiyaçlarının karşılanması adına üretilen ürünlerin ve servislerin üretim, fiyatlandırma, dağıtım ve tanıtım kanalları ile yayılması süreci olarak belirtir. Bu yaklaşım tüketiciyi tamamen tanımın odağına almakta ve üretim, fiyatlandırma, dağıtım ve tanıtım süreçlerinin yönetimini bir bütün olarak değerlendirmektedir. Bu bütünsellik içinde hedef, tüketicinin kendisi için doğru olan ürüne hızlı bir şekilde, herhangi bir problem ile karşılaşmadan, uygun fiyata ve algısal olarak değerli hissettiren bir marka aracılığı ile ulaşmasıdır. Bu yaklaşım, üretim, dağıtım, destek ve iletişim araçlarını bir araya getirerek pazarlama sürecini bir bütün olarak ele almaktadır.
Modern Pazarlama Yöntemleri Nedir?
Teknoloji, yeni jenerasyonların etkisi ve sürdürülebilir ilerleme ile gerçekleşen gelişim, ürün veya hizmet sağlayan firmaların 19.yüzyılda izlemiş oldukları yalnızca üretme stratejisinden üretilen ürünlerin tüketici tarafından tercih edilmesi adına yeni yollar izlemelerine sebebiyet vermiştir. Ekonomik krizler, ülkeler arası problemler ve pazarların daralması gibi bazı sebepler ile yalnızca ürün üretilmesinin yeterli olmadığının anlaşıldığı, bunun bir sonucu olarak üretim odaklı stratejilerin yerini tüketiciyi odak noktasına alan, ürünlerin kendisi kadar iletişiminde önem arz ettiği pazarlama yaklaşımı günümüzde hakim yaklaşımdır.
Geleneksel Pazarlamanın Yerini Bıraktığı Dijital Pazarlama Nedir?
Akıllı cihazlar, konsollar, bilgisayarlar vb. birçok cihazın insanların hayatına girmesi ile birlikte daha da dijitalleşen dünya tüketici algısını da değiştirmiştir. Artık tüketici daha bilinçli, daha duyarlı ve kendine özel olarak hazırlanmış teklifler ile doğrudan ilgilenir konuma gelmiştir. İşte bu yeni dönemde markalarda dijitalleşerek mevcut pazarlama yatırımlarının yanı sıra dijital mecralardaki faaliyetlere de yönelmişlerdir. Dijital pazarlamanın tanımı en kapsayıcı şekli ile, hedeflenmiş ve ölçülebilir bir iletişimi, dijital teknolojiyi kullanarak pazarlama amaçlarını yerine getirecek şekilde kullanma faaliyeti şeklindedir.
Dijital pazarlama teknolojik gelişimin yanı sıra, bu gelişime ayak uydurabilmiş, hızlı öğrenen ve tüketim alışkanlığı olan bir kitleninde yıllar içinde var olması ile gelişimini sağlamıştır. Tablo 11’de görüleceği üzere dijital medya mecralarında firmalar mesajlarını belirli araçlar ile hedef kitleye iletmekte ve bilinçli tüketicinin işletmeye geri dönmesini beklemektedirler. Birçok çalışmada C Kuşağı olarak nitelendirilen bu kitle 1990’lı yıllarda doğmuş olup kuşağa atıf edilen C harfi İngilizce de kullanılan bilgisayarlı(Computirised), tüketici(consumer) ve tıklayan (clicking) kelimelerine işaret etmektedir. Bahsi geçen bu grup internete bağlı olmayı içselleştirmiş, yalnızca mobil cihazlardan değil, TV, bilgisayar ve her türlü cihaz aracılığı ile aktif kullanım sağlayan, fiyat karşılaştırması gerçekleştirebilen, arkadaş sayıları normalden fazla olan ve tecrübelerini paylaşmaktan çekinmeyen özellikler sergilemektedir.
Dijital Pazarlama Kanalları Nelerdir?
Önceki yıllarda egemen olan tüketici kitlesinin değişmesi ve alışkanlıklarının farklılaşması ile gelişen dijital pazarlamanın mevcut tüketici kitlesine uygun kanalları kullanması gerekmektedir. Kitlenin ve teknolojik devrimin getirmiş olduğu ilerleme ile personel, ulaştırma, üretim vb. maliyetleri ortadan kaldırarak firmalara doğru hedef kitleye hızlı ve efektif bir şekilde ulaşma imkanı sağlamaktadır. Mevcut dijital pazarlama kanalları şu şekilde sıralanabilir:
Televizyon,
Radyo,
İnternet,
Mobil cihazlar,
Oyun konsolları,
Dijital Panolar,
Tüm elektronik cihazlar
Dijital pazarlama kanallarından yukarıda belirtilmiş olan cihazların çoğu yaygın bir şekilde kullanılmakta olup bu sıralamada önceliği cep telefonları TÜİK verilerine göre hanelerin %93.2’sinde bulunarak elinde tutmaktadır. Cep telefon verilerine ek olarak 19-74 yaş aralığındaki bireylerin internetten alışveriş gerçekleştirme oranı %29.3 olup her 10 hanenin 8’inde internet erişimi gözlemlenmişir. Yukarıdaki veriler her türlü yaş grubunda tüketim alışkanlıklarının gözle görülür bir değişim geçirdiğini ve 19-74 yaş arası gibi çok geniş bir yelpazede dahi internet alışverişinin yaygın bir kullanım olduğunu gözler önüne sermektedir. Aynı zamanda her 10 hanenin 8’inde internet erişimi olması internet kullanımının bir lüksten ziyade ihtiyaç haline geldiğini kanıtlamaktadır.
Tüm bu veriler ışığında, ülkemizin dijital pazarlama alanındaki gelişiminin tüketici nezlinde cevap bulduğu, yüksek internet erişimi ve akıllı cihaz araçlarının kullanımı ile internet satın almalarının artışı, maliyetleri düşüren bir yol olarak dijital pazarlamanın dönemimize uygun bir pazarlama kanalı olduğu çıkarımını destekler niteliktedir.
Dijital Pazarlama Stratejileri
Günümüzde tamamen tüketici odaklı olan pazarlama faaliyetleri dijitalleşme ile birlikte innovatif bir hal almıştır. Geleneksel yaklaşımdan sıyrılan ve doğru yatırımlar gerçekleştirerek makimum kazancı hedefleyen politikalar aracılığı ile firmalar günümüzde pazarlama faaliyetlerine daha da yoğunlaşmışlardır. Bu alandaki gelişimin stratejik yaklaşımları farklı olsa da pazarlamanın esas aldığı değerler ortaktır. Bu değerler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır:
MODERN ÇAĞDA ÖNEMİ GİT GİDE ARTAN PAZARLAMA NEDİR?
Pazarlama kavramının birden çok tanımı mevcut olsa da tanım temelini tarihsel olarak gelişen üretim temelli stratejiden müşteri memnuniyeti ve tüketicinin tercihi olmak üzerine evrilen yaklaşımlardan almaktadır. Sanayi devrimi sonrası artmış olan ürün çeşitliliği tüketiciye ürünü sunmakta ancak markalaşmanın ve firma çeşitliliğinin az olması ve rekabetin olmaması ile tüketici belirli üreticilere muhtaç durumda olmuştur. Bu ortamda tüketiciler ihtiyaçları olan ürünlere belirli firmalar aracılığı ile ulaşabilmekte ancak rekabet olmaması fiyat belirleyici olarak üreticiyi egemen kılmakta idi. 1920’li yıllarda üreticinin egemen olduğu tüketicilerin ise alternatifsiz olduğu dönemde yaygın olarak kullanılan geleneksel pazarlama yöntemlerinin bazı ana unsurları ise şunlardır:
Odak noktası ürünün özellikleri ve sonucunda sağlanan kazançtır.
Geleneksel yöntemler nicel ve sözlüdür.
Bu dönemde tüketicinin alternatifsiz olması firmaları üretim odaklı olmaya itmiş, tüketicinin avantajına olan fiyat,satış sonrası destek,müşteri ilişkileri,pazarlama vb. kanallar ilerleyen dönemlerde rekabetin artması ile ortaya çıkmıştır. Geleneksel pazarlamanın ana unsurlarının da değindiği gibi bu dönemde odak noktası ürün ve ürünün özellikleri olup tüketiciye ürün aracılığı ile sağlanan nihai faydanın tek bir firma tarafından sağlanması gelişimin önünde bir engel olmuştur.
Tarihsel süreçte gelişen bu yaklaşım sonucunda ortaya çıkan pazarlama, üretim temelli stratejinin sona ermesi ve tüketicinin markayı tercih etmesine yönelik stratejiler izlenmesine yol açan bir yaklaşıma dönüşmüştür. Pazarlamanın birden fazla tanımı mevcuttur.Bunlar arasında bir tanım pazarlamanın satış öncesinde başlayıp satış süreci ve sonrasında da devam eden sürecin tamamı olduğu şeklindedir. İlgili tanım pazarlamanın tüketiciyi ikna etme açısından satış öncesinden başlamasını ve tüm bu süreçte ve sonrasında karşılaşabilecek problemlerin çözülmesi odağında buluşulmasının altını çizmektedir. Bu tanımdan da görülebileceği gibi pazarlama, bir ürünün satılmasının sürecin sona erdiği fikrini savunmamakta, satış öncesi ve sonrası hizmetlerin de bu sürecin birer parçası olduğu tezini savunmaktadır. Kotler ve Keller’e göre ilgili tanım ise pazarlamayı firmaların tüketiciler ile olan iletişimini daha karlılaştırma ve pazarda daha fazla tüketiciye ulaşma süreçleri olarak ele almaktadır.3 Bu tanım gelişen ve rekabetin arttığı piyasa ortamında firmaların iletişim için harcamalarını optimum seviyede tutma ve yeni müşterilere ulaşarak pazardaki paylarını daha da büyütme çabalarını dile getirmektedir. Sunulan ürün veya hizmet ne olursa olsun firmaların önemli görmesi gereken noktalar arasında doğru iletişim gerçekleştirilerek doğru hedef kitleye ürünün direkt veya indirekt olarak tanıtılması yatmaktadır. Doğru iletişim stratejileri markayı tüketicinin gözünde ve piyasada konumlandırmaya katkı sağlamakta ve yatırımların sonuca dönüşmesi noktasında faydalar yaratmaktadır. Brand Finance 2018 verileri uyarınca sektöründe tüketici ile iletişime önem vermekte olan firmaların Türkiye pazarındaki gelişimleri gözler önüne serilmektedir. Bu alanda en fazla yatırımı gerçekleştiren firmalardan birisi olan Türk Hava Yolları, 2018 sıralamasında Türkiye’nin en değerli markası konumunda olup kendisini iletişim alanında yüksek yatırımlar gerçekleştiren Türk Telekom ve Turkcell takip etmektedir.
Pazarlamaya dair bir diğer tanım tüketicilerin ihtiyaçlarının karşılanması adına üretilen ürünlerin ve servislerin üretim, fiyatlandırma, dağıtım ve tanıtım kanalları ile yayılması süreci olarak belirtir. Bu yaklaşım tüketiciyi tamamen tanımın odağına almakta ve üretim, fiyatlandırma, dağıtım ve tanıtım süreçlerinin yönetimini bir bütün olarak değerlendirmektedir. Bu bütünsellik içinde hedef, tüketicinin kendisi için doğru olan ürüne hızlı bir şekilde, herhangi bir problem ile karşılaşmadan, uygun fiyata ve algısal olarak değerli hissettiren bir marka aracılığı ile ulaşmasıdır. Bu yaklaşım, üretim, dağıtım, destek ve iletişim araçlarını bir araya getirerek pazarlama sürecini bir bütün olarak ele almaktadır.
Modern Pazarlama Yöntemleri Nedir?
Teknoloji, yeni jenerasyonların etkisi ve sürdürülebilir ilerleme ile gerçekleşen gelişim, ürün veya hizmet sağlayan firmaların 19.yüzyılda izlemiş oldukları yalnızca üretme stratejisinden üretilen ürünlerin tüketici tarafından tercih edilmesi adına yeni yollar izlemelerine sebebiyet vermiştir. Ekonomik krizler, ülkeler arası problemler ve pazarların daralması gibi bazı sebepler ile yalnızca ürün üretilmesinin yeterli olmadığının anlaşıldığı, bunun bir sonucu olarak üretim odaklı stratejilerin yerini tüketiciyi odak noktasına alan, ürünlerin kendisi kadar iletişiminde önem arz ettiği pazarlama yaklaşımı günümüzde hakim yaklaşımdır.
Geleneksel Pazarlamanın Yerini Bıraktığı Dijital Pazarlama Nedir?
Akıllı cihazlar, konsollar, bilgisayarlar vb. birçok cihazın insanların hayatına girmesi ile birlikte daha da dijitalleşen dünya tüketici algısını da değiştirmiştir. Artık tüketici daha bilinçli, daha duyarlı ve kendine özel olarak hazırlanmış teklifler ile doğrudan ilgilenir konuma gelmiştir. İşte bu yeni dönemde markalarda dijitalleşerek mevcut pazarlama yatırımlarının yanı sıra dijital mecralardaki faaliyetlere de yönelmişlerdir. Dijital pazarlamanın tanımı en kapsayıcı şekli ile, hedeflenmiş ve ölçülebilir bir iletişimi, dijital teknolojiyi kullanarak pazarlama amaçlarını yerine getirecek şekilde kullanma faaliyeti şeklindedir.
Dijital pazarlama teknolojik gelişimin yanı sıra, bu gelişime ayak uydurabilmiş, hızlı öğrenen ve tüketim alışkanlığı olan bir kitleninde yıllar içinde var olması ile gelişimini sağlamıştır. Tablo 11’de görüleceği üzere dijital medya mecralarında firmalar mesajlarını belirli araçlar ile hedef kitleye iletmekte ve bilinçli tüketicinin işletmeye geri dönmesini beklemektedirler. Birçok çalışmada C Kuşağı olarak nitelendirilen bu kitle 1990’lı yıllarda doğmuş olup kuşağa atıf edilen C harfi İngilizce de kullanılan bilgisayarlı(Computirised), tüketici(consumer) ve tıklayan (clicking) kelimelerine işaret etmektedir. Bahsi geçen bu grup internete bağlı olmayı içselleştirmiş, yalnızca mobil cihazlardan değil, TV, bilgisayar ve her türlü cihaz aracılığı ile aktif kullanım sağlayan, fiyat karşılaştırması gerçekleştirebilen, arkadaş sayıları normalden fazla olan ve tecrübelerini paylaşmaktan çekinmeyen özellikler sergilemektedir.
Dijital Pazarlama Kanalları Nelerdir?
Önceki yıllarda egemen olan tüketici kitlesinin değişmesi ve alışkanlıklarının farklılaşması ile gelişen dijital pazarlamanın mevcut tüketici kitlesine uygun kanalları kullanması gerekmektedir. Kitlenin ve teknolojik devrimin getirmiş olduğu ilerleme ile personel, ulaştırma, üretim vb. maliyetleri ortadan kaldırarak firmalara doğru hedef kitleye hızlı ve efektif bir şekilde ulaşma imkanı sağlamaktadır. Mevcut dijital pazarlama kanalları şu şekilde sıralanabilir:
Televizyon,
Radyo,
İnternet,
Mobil cihazlar,
Oyun konsolları,
Dijital Panolar,
Tüm elektronik cihazlar
Dijital pazarlama kanallarından yukarıda belirtilmiş olan cihazların çoğu yaygın bir şekilde kullanılmakta olup bu sıralamada önceliği cep telefonları TÜİK verilerine göre hanelerin %93.2’sinde bulunarak elinde tutmaktadır. Cep telefon verilerine ek olarak 19-74 yaş aralığındaki bireylerin internetten alışveriş gerçekleştirme oranı %29.3 olup her 10 hanenin 8’inde internet erişimi gözlemlenmişir. Yukarıdaki veriler her türlü yaş grubunda tüketim alışkanlıklarının gözle görülür bir değişim geçirdiğini ve 19-74 yaş arası gibi çok geniş bir yelpazede dahi internet alışverişinin yaygın bir kullanım olduğunu gözler önüne sermektedir. Aynı zamanda her 10 hanenin 8’inde internet erişimi olması internet kullanımının bir lüksten ziyade ihtiyaç haline geldiğini kanıtlamaktadır.
Tüm bu veriler ışığında, ülkemizin dijital pazarlama alanındaki gelişiminin tüketici nezlinde cevap bulduğu, yüksek internet erişimi ve akıllı cihaz araçlarının kullanımı ile internet satın almalarının artışı, maliyetleri düşüren bir yol olarak dijital pazarlamanın dönemimize uygun bir pazarlama kanalı olduğu çıkarımını destekler niteliktedir.
Dijital Pazarlama Stratejileri
Günümüzde tamamen tüketici odaklı olan pazarlama faaliyetleri dijitalleşme ile birlikte innovatif bir hal almıştır. Geleneksel yaklaşımdan sıyrılan ve doğru yatırımlar gerçekleştirerek makimum kazancı hedefleyen politikalar aracılığı ile firmalar günümüzde pazarlama faaliyetlerine daha da yoğunlaşmışlardır. Bu alandaki gelişimin stratejik yaklaşımları farklı olsa da pazarlamanın esas aldığı değerler ortaktır. Bu değerler aşağıdaki şekilde sıralanmaktadır: