E-Ticaret'in Dünyadaki Gelişimi
E-Ticaretin temelleri 1960’lı yıllarda ABD’de atılmıştır. İlk ortak ağ çalışmaları üniversite tabanlı olarak başlamıştır. Üniversitelerin ortak olarak kullandığı bu ağ yoluyla etkin kaynak kullanımının ortaklaştırılması temel amaç olarak belirlenmiştir. Daha sonra 1970’li yılların başında kurulan Advanced Research Project Agency (İleri Proje Araştırma Ajansı) ile askeri anlamda yapılan çalışmalar esasen internet ağının ve elektronik ticaretin bugünkü anlamda bildiğimiz altyapısının oluşumunu sağlamıştır. 1980’li yıllardan itibaren bir kavram olarak Dünya çapında duyulmaya başlayan E-Ticaret, zaman içerisinde yaygınlaşarak insan hayatına nüfuz etmeye başlamıştır.
1982 yılında France Telecom, Minitel’i icat etmiştir. Bu sistem günümüzde kullanılan internet ağının prototipi olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Minitel’in kapsamında bulunan özellikler uzaktan alışveriş yapmayı sağlıyor ve sunduğu imkanlarla haberleşme ağını kolaylaştırıyordu. Özellikle bu ağ üzerinde yapılan alışverişlerde kredi kartının kullanılabilmesi ve yapılan ödemelerin ay sonunda faturaya eklenmesi o zamana değin görülmemiş bir yenilik olarak ETicaretin tarihçesinde önemli bir dönüm noktası olmuştur.
Yine 1980’li yıllar itibariyle dönüm noktası olarak sayılabilecek bir gelişme James Snowball tarafından kurulan Gateshed SIS / Tesco Systems aracılığıyla ilk çevrimiçi evden alışverişin yapılması olmuştur. Fransa’da Minitel’in temelini atarak başlattığı Elektronik alışveriş sürecini geliştirerek devam ettiren bu gelişme, E-Ticaretin yaygınlaşması anlamında diğer bir önemli basamak olmuştur.
Elbette Elektronik Ticaret adına bu nispeten küçük çapta ve kitlesel olmayan gelişmelerin ardından asıl yaygınlaşma ve kitleselleşme süreci olarak bahsedilecek dönem 1990’lı yıllardır. Bu dönemde Amerika’da World Wide Web tabanlı olarak faaliyete başlayan internet siteleriyle beraber günümüzde kullandığımız elektronik ticaret ağı bütün dünyada yoğun biçimde kullanılmaya başlamıştır. Bu sayede yeni elektronik ticaret platformları ortaya çıkarak internet üzerinden yapılan alışveriş kitleselleşmiştir.
Bu kapsamda bahsedilebilecek elektronik ticaretin ilk önemli örneği olan site Amazon.com’dur. Amazon.com, Dünya çapında elektronik ticaretin ilk büyük örneklerinden olup, 1995 yılında kurulan site başlangıçta kitap satışı ile faaliyetine başlamış, daha sonra ürün segmentini genişleterek bilgisayar yazılım ve donanımları, cep telefonu, giyim, otomotiv ve hizmet sektörünün farklı dallarında da faaliyet göstermeye başlamıştır. Geniş ürün yelpazesi sayesinde bilinirliği ve Pazar payı artan şirket zaman içerisinde dünyanın en büyük şirketleri arasında kendine yer bulmuştur. 2015 yılı verilerine göre şirketin toplam değeri 246,54 milyar dolar olmuştur .
Yine internet bazlı olarak faaliyet gösteren dünyanın bir diğer önemli şirketi olan Yahoo.com ise 1995 yılında Stanford Üniversitesinde öğrenci olan iki genç girişimci tarafından kurulmuştur. Başlangıçta arama motoru olarak faaliyete başlayan şirket ilerleyen süreçte yine iletişim bazlı olarak faaliyetini geliştirmiş ve kullanıcılarına elektronik posta başta olmak üzere farklı dallarda faaliyet sunmaya devam etmiştir. 2013 yılından itibaren elektronik ticaret sektörüne de el atan Yahoo, Lexity adlı platformu satın alarak e-ticaret platformuna dönüştürmüştür. Ancak yaşadığı kriz ve 2014 yılında kullanıcı bilgilerinin veritabanından çalınmasının ardından yaşadığı kriz süreciyle toparlanamayan site, 2017 yılı içerisinde satılarak isim değiştirmiştir ve şu anda Altaba adıyla yine e-ticaret alanında faaliyet yürütmektedir.
Diğer bir önemli elektronik ticaret platformu olan eBay, 1995 yılında Amerika’da kurulmuştur. Ticaret amaçlı olarak yola çıkmayan fakat zaman içerisinde ikinci el ticaret sitesine evrilen platform, her türlü ikinci el ürünün alınıp satıldığı bir siteye dönüşmüştür. 2016 yılı itibariyle cirosunu 2,32 milyar dolardan 2,40 milyar dolara yükselten şirket dünyanın en büyük elektronik ticaret platformları arasında yer almaktadır. Platformun tercih edilebilirliğini artıran bir durum olarak Paypal sisteminin kullanılması gösterilebilir. Bu sistem sayesinde kullanıcılar sistem içerisinde kayıtlı bulunan ülkeler arası para transferini kolaylıkla sağlamaktadır. 2017 yılında Türkiye’nin Paypal uygulamasından çıkmasıyla beraber Türkiye’deki müşteriler için alışveriş imkanları kısıtlanmış olmakla beraber, yakın zamanda kredi kartı ile alışveriş imkanının getirilmesiyle bu kısıtlamanın yaratacağı etkilerin azalması beklenmektedir.
2010’lu yıllardan itibaren yükselişe geçerek adını duyuran bir site olan AliBaba da elektronik ticaret alanında kayda değer gelişimler göstererek kısa sürede adını duyuran önemli şirketler arasına girmiştir. 90’lı yılların sonunda kurulan Çin merkezli şirket, kuruluş sürecinde de amaç olarak Çin pazarını belirleyerek bu eksende faaliyetlerine başlamıştır. Şirket bünyesinde yedi farklı internet sitesi bulunmakla beraber bunların içinde en fazla bilinirliğe sahip olan site Aliexpress.com’dur. Dünyanın her yerinden alışveriş yapmaya imkan tanıyan siteyi diğer elektronik ticaret platformlarından ayıran en önemli özelliği farklı ülkelerden çok sayıda alıcı ve satıcıyı bir araya getirmesidir. Bu sayede ürün talep eden kullanıcılar aynı ürün için fiyat ve özellik karşılaştırması yapabilmektedir. Bu durumun sağladığı önemli bir avantaj olarak aradıkları ürünleri kendi yaşadıkları ülkeden daha ucuza satın alma imkanına da sahip olmaktadırlar. Şirketin yerel bazda hizmet veren Çin pazarına yönelik sitesi 1688.com da kullanıcılara hizmet vermektedir. Bu anlamda şirketin farklı pazarlar için de farklı fiyat ve ürünlerle müşteri profilini çeşitlendirmeye çalıştığı söylenebilir.
E-Ticaretin temelleri 1960’lı yıllarda ABD’de atılmıştır. İlk ortak ağ çalışmaları üniversite tabanlı olarak başlamıştır. Üniversitelerin ortak olarak kullandığı bu ağ yoluyla etkin kaynak kullanımının ortaklaştırılması temel amaç olarak belirlenmiştir. Daha sonra 1970’li yılların başında kurulan Advanced Research Project Agency (İleri Proje Araştırma Ajansı) ile askeri anlamda yapılan çalışmalar esasen internet ağının ve elektronik ticaretin bugünkü anlamda bildiğimiz altyapısının oluşumunu sağlamıştır. 1980’li yıllardan itibaren bir kavram olarak Dünya çapında duyulmaya başlayan E-Ticaret, zaman içerisinde yaygınlaşarak insan hayatına nüfuz etmeye başlamıştır.
1982 yılında France Telecom, Minitel’i icat etmiştir. Bu sistem günümüzde kullanılan internet ağının prototipi olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Minitel’in kapsamında bulunan özellikler uzaktan alışveriş yapmayı sağlıyor ve sunduğu imkanlarla haberleşme ağını kolaylaştırıyordu. Özellikle bu ağ üzerinde yapılan alışverişlerde kredi kartının kullanılabilmesi ve yapılan ödemelerin ay sonunda faturaya eklenmesi o zamana değin görülmemiş bir yenilik olarak ETicaretin tarihçesinde önemli bir dönüm noktası olmuştur.
Yine 1980’li yıllar itibariyle dönüm noktası olarak sayılabilecek bir gelişme James Snowball tarafından kurulan Gateshed SIS / Tesco Systems aracılığıyla ilk çevrimiçi evden alışverişin yapılması olmuştur. Fransa’da Minitel’in temelini atarak başlattığı Elektronik alışveriş sürecini geliştirerek devam ettiren bu gelişme, E-Ticaretin yaygınlaşması anlamında diğer bir önemli basamak olmuştur.
Elbette Elektronik Ticaret adına bu nispeten küçük çapta ve kitlesel olmayan gelişmelerin ardından asıl yaygınlaşma ve kitleselleşme süreci olarak bahsedilecek dönem 1990’lı yıllardır. Bu dönemde Amerika’da World Wide Web tabanlı olarak faaliyete başlayan internet siteleriyle beraber günümüzde kullandığımız elektronik ticaret ağı bütün dünyada yoğun biçimde kullanılmaya başlamıştır. Bu sayede yeni elektronik ticaret platformları ortaya çıkarak internet üzerinden yapılan alışveriş kitleselleşmiştir.
Bu kapsamda bahsedilebilecek elektronik ticaretin ilk önemli örneği olan site Amazon.com’dur. Amazon.com, Dünya çapında elektronik ticaretin ilk büyük örneklerinden olup, 1995 yılında kurulan site başlangıçta kitap satışı ile faaliyetine başlamış, daha sonra ürün segmentini genişleterek bilgisayar yazılım ve donanımları, cep telefonu, giyim, otomotiv ve hizmet sektörünün farklı dallarında da faaliyet göstermeye başlamıştır. Geniş ürün yelpazesi sayesinde bilinirliği ve Pazar payı artan şirket zaman içerisinde dünyanın en büyük şirketleri arasında kendine yer bulmuştur. 2015 yılı verilerine göre şirketin toplam değeri 246,54 milyar dolar olmuştur .
Yine internet bazlı olarak faaliyet gösteren dünyanın bir diğer önemli şirketi olan Yahoo.com ise 1995 yılında Stanford Üniversitesinde öğrenci olan iki genç girişimci tarafından kurulmuştur. Başlangıçta arama motoru olarak faaliyete başlayan şirket ilerleyen süreçte yine iletişim bazlı olarak faaliyetini geliştirmiş ve kullanıcılarına elektronik posta başta olmak üzere farklı dallarda faaliyet sunmaya devam etmiştir. 2013 yılından itibaren elektronik ticaret sektörüne de el atan Yahoo, Lexity adlı platformu satın alarak e-ticaret platformuna dönüştürmüştür. Ancak yaşadığı kriz ve 2014 yılında kullanıcı bilgilerinin veritabanından çalınmasının ardından yaşadığı kriz süreciyle toparlanamayan site, 2017 yılı içerisinde satılarak isim değiştirmiştir ve şu anda Altaba adıyla yine e-ticaret alanında faaliyet yürütmektedir.
Diğer bir önemli elektronik ticaret platformu olan eBay, 1995 yılında Amerika’da kurulmuştur. Ticaret amaçlı olarak yola çıkmayan fakat zaman içerisinde ikinci el ticaret sitesine evrilen platform, her türlü ikinci el ürünün alınıp satıldığı bir siteye dönüşmüştür. 2016 yılı itibariyle cirosunu 2,32 milyar dolardan 2,40 milyar dolara yükselten şirket dünyanın en büyük elektronik ticaret platformları arasında yer almaktadır. Platformun tercih edilebilirliğini artıran bir durum olarak Paypal sisteminin kullanılması gösterilebilir. Bu sistem sayesinde kullanıcılar sistem içerisinde kayıtlı bulunan ülkeler arası para transferini kolaylıkla sağlamaktadır. 2017 yılında Türkiye’nin Paypal uygulamasından çıkmasıyla beraber Türkiye’deki müşteriler için alışveriş imkanları kısıtlanmış olmakla beraber, yakın zamanda kredi kartı ile alışveriş imkanının getirilmesiyle bu kısıtlamanın yaratacağı etkilerin azalması beklenmektedir.
2010’lu yıllardan itibaren yükselişe geçerek adını duyuran bir site olan AliBaba da elektronik ticaret alanında kayda değer gelişimler göstererek kısa sürede adını duyuran önemli şirketler arasına girmiştir. 90’lı yılların sonunda kurulan Çin merkezli şirket, kuruluş sürecinde de amaç olarak Çin pazarını belirleyerek bu eksende faaliyetlerine başlamıştır. Şirket bünyesinde yedi farklı internet sitesi bulunmakla beraber bunların içinde en fazla bilinirliğe sahip olan site Aliexpress.com’dur. Dünyanın her yerinden alışveriş yapmaya imkan tanıyan siteyi diğer elektronik ticaret platformlarından ayıran en önemli özelliği farklı ülkelerden çok sayıda alıcı ve satıcıyı bir araya getirmesidir. Bu sayede ürün talep eden kullanıcılar aynı ürün için fiyat ve özellik karşılaştırması yapabilmektedir. Bu durumun sağladığı önemli bir avantaj olarak aradıkları ürünleri kendi yaşadıkları ülkeden daha ucuza satın alma imkanına da sahip olmaktadırlar. Şirketin yerel bazda hizmet veren Çin pazarına yönelik sitesi 1688.com da kullanıcılara hizmet vermektedir. Bu anlamda şirketin farklı pazarlar için de farklı fiyat ve ürünlerle müşteri profilini çeşitlendirmeye çalıştığı söylenebilir.